Günümüzde gelişen teknoloji sayesinde, internet ortamında her çeşit veri kolaylıkla saklanabilmekte ve söz konusu verilere herkes tarafından kolay bir şekilde erişilebilmektedir. İnternet ortamında yer alan verilere herkes tarafından kolay bir şekilde ulaşılabilmesi, bazı durumlarda bireylerin hayatını devam ettirmesini olumsuz etkileyecek sonuçlar doğurabilmektedir. Bu durumların önlenmesi adına, bireylerin verilerine üçüncü kişiler tarafından erişimin kısıtlanmasını sağlayan “unutulma hakkı” söz konusu olmaktadır.
Henüz net bir şekilde kapsamı henüz belirlenmemiş bir hak olan unutulma hakkının tanımı, Kişisel Verileri Koruma Kurumu tarafından yayımlanan Unutulma Hakkı Rehberi’nde “bireyin geçmişte hukuka uygun olarak yayılmış ve doğru nitelikteki bilgilerinin zamanın geçmesine bağlı olarak erişimden kaldırılmasını ya da gündeme getirilmemesini talep edebilmesi” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma paralel olarak, HGK-K.2015/1679 sayılı kararda unutulma hakkı, “üstün bir kamu yararı olmadığı sürece, dijital hafızada yer alan geçmişte yaşanılan olumsuz olayların bir süre sonra unutulmasını, başkalarının bilmesini istemediği kişisel verilerin silinmesini ve yayılmasının önlemesini isteme hakkı” şeklinde tanımlanmaktadır. Buna ek olarak belirtmek isteriz ki, unutulma hakkının kullanılması ile ilgili verinin kaynak internet sitesinden tamamen kaldırılması anlamına gelmemekte olup, yalnızca indeksten çıkarılması, “kısmen” bağlantının kaldırılması söz konusu olmaktadır.
Mevzuatta unutulma hakkına ilişkin ayrı bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, Anayasa’nın 5., 17. ve 20. maddeleri, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“KVKK”), 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun ve 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu unutulma hakkının kullanılmasına yönelik çeşitli araçları barındırmaktadır.
Buna ek olarak, Kişisel Verileri Koruma Kurulu (“Kurul”) tarafından 23/06/2020 tarihli ve 2020/481 sayılı Karar ile unutulma hakkına ilişkin bazı usul ve esaslar belirlenmiştir. Kurul;
- arama motorlarından ad ve soyadı ile yapılan aramalarda kendisiyle bağlantılı sonuçlara ulaşılmamasını isteme hakkını indeksten çıkarılma talebi olarak nitelendirilmesine,
- arama motorlarının yaptığı faaliyetin veri işleme faaliyeti olarak nitelendirilmesine ve arama motorlarının veri sorumlusu olarak kabul edilmesine,
- kişilerin, öncelikle arama motorlarına başvuruda bulunmaları, söz konusu taleplerinin reddi veya cevap verilmemesi halinde ilgili kişilerce Kurul’a şikâyette bulunabileceklerine, ve
- ilgili kişinin arama motorları üzerinden kendi adı ve soyadı ile yapacağı bir arama sonucunda gösterilen sonuçların indeksten çıkarılmasına yönelik taleplerin değerlendirilmesinde, ilgili kişinin temel hak ve özgürlükleri ile kamunun söz konusu bilgiyi edinmesinden sağlayacağı menfaatler arasında bir denge testi yapılması, yarışan menfaatlerden hangisinin ağır bastığının gözetilmesi gerektiğine karar vermiştir.
Bununla birlikte, yukarıda yer alan menfaatler arası denge değerlendirmesinde dikkate alınacak kriterler ayrıca belirlenmiştir. Öznenin çocuk olup olmaması, bilginin doğruluğu, güncelliği gibi verilerin indeksten çıkarılmasına ilişkin değerlendirmede dikkate alınacak birçok kriteri https://www.kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/68f1fb19-5803-4ef8-8696-f938fb49a9d5.pdf internet adresinden detaylı bir şekilde inceleyebilirsiniz. Ancak belirtmek isteriz ki, Kurul tarafından her ne kadar detaylı olarak kriterler belirlenmiş olsa da, menfaatler arası denge değerlendirmesi yapılırken her somut olay farklılık gösterebileceğinden, her somut olay için ayrı bir değerlendirme yapmak gerekmektedir.
Unutulma hakkının talep edilirken, yalnızca kişisel verisi işlenen ilgili kişi tarafından kullanılması mümkün olup ilgili kişi olmayan üçüncü kişiler tarafından kullanılması mümkün değildir. Bu kapsamda, ilgili kişi arama motorları üzerinden ad ve soyadı ile yapılan aramalarda ulaşılan sonuçların indeksten çıkarılmasına yönelik taleplerinin yerine getirilmesi için, öncelikli olarak KVKK madde 13 uyarınca veri sorumlusuna yani ilgili arama motoruna başvurması gerekmektedir. Veri sorumlusuna başvuru yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlara https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180310-6.htm adresinden ulaşabilirsiniz.
İlgili kişiler, KVKK madde 14 uyarınca başvurunun veri sorumlusu tarafından talebin reddedilmesi, verilen yanıtın yetersiz bulunması veya ilgili kişiye cevap verilmemesi hallerinde veri sorumlusunun cevabını öğrendiği tarihten itibaren otuz (30) ve her halde başvuru tarihinden itibaren altmış (60) gün içinde Kurul’a şikâyette bulunabilecektir. Ancak mevzuat uyarınca veri sorumlusuna başvuru yolu tüketilmeden Kurul’a şikayet yoluna başvurulamamaktadır. Kurul’a şikayet yolunda dikkat edilmesi gereken hususlara https://kvkk.gov.tr/Icerik/6938/Kurumumuza-Yapilan-Sikayetlerin-Usul-Sartlarina-Iliskin-Kamuoyu-Duyurusu adresinden ulaşabilirsiniz.
